ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Βρυξέλλες, 11 Νοεμβρίου 2016
Η Ελευσίνα ως η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης στην Ελλάδα το 2021
Η επιτροπή επιλογής των ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, η οποία είναι υπεύθυνη για την αξιολόγηση των ελληνικών πόλεων που διαγωνίζονται για τον θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2021 πρότεινε την Ελευσίνα για την απονομή του τίτλου. Τρεις πόλεις είχαν προεπιλεγεί μετά την αρχική συνάντηση κατά τον Φεβρουάριο του 2016: Ελευσίνα, Καλαμάτα και Ρόδος. Η επίσημη ανακοίνωση της Ελευσίνας από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές αναμένεται να πραγματοποιηθεί μέσα στους επόμενους μήνες.
Ξεκινώντας το 1985, με πρωτοβουλία της τότε Ελληνίδας Υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη, οι Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης έχουν εξελιχθεί σε ένα από τα πιο φιλόδοξα πολιτιστικά προγράμματα στην Ευρώπη και μία από τις πιο γνωστές – και αποδεκτές – δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το αρχικό κίνητρο της δράσης είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Να παρέχει στους Ευρωπαίους πολίτες την ευκαιρία να μάθουν περισσότερα για τον πολιτισμό του άλλου, να γνωρίσουν τον διαπολιτισμικό διάλογο και να μοιραστούν την κοινή ιστορία και τις αξίες τους. Με άλλα λόγια, να βιώσουν το αίσθημα ότι ανήκουν στην ίδια ευρωπαϊκή κοινότητα. Κατά τη διάρκεια των ετών, ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης έχει διευρυνθεί, συμβάλλοντας στην πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη πολλών πόλεων, καθώς και των γειτονικών τους περιοχών σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Ο Tibor Navracsics, Ευρωπαίος Επίτροπος αρμόδιος για θέματα Εκπαίδευσης, Πολιτισμού, Νεολαίας και Αθλητισμού, δήλωσε: “Το 2021 η Ελλάδα θα φιλοξενήσει την τέταρτη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης μετά την Αθήνα το 1985, τη Θεσσαλονίκη το 1997 και την Πάτρα το 2006. Πολλές πόλεις διαγωνίστηκαν για τον τίτλο, καταλήγοντας σε τρεις τελικές επιλογές, από 14 αρχικούς διεκδικητές. Αυτό δείχνει για άλλη μια φορά πόσο δημοφιλής είναι αυτή η πρωτοβουλία της Ε.Ε. στις πόλεις και στους πολίτες. Συγχαίρω την Ελευσίνα για την επιτυχή υποψηφιότητά της. Ανυπομονώ να δω την Ελευσίνα να προσφέρει στους επισκέπτες από την Ευρώπη και ολόκληρο τον κόσμο την ευκαιρία να ανακαλύψουν την πόλη και το πολιτιστικό της κεφάλαιο αλλά και να εκτιμήσουν την πολυμορφία των πολιτισμών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και τις κοινές αξίες μας – αυτό είναι σήμερα πιο επιτακτικό από ποτέ, καθώς πολλές προηγούμενες πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης έχουν δείξει ότι ο τίτλος μπορεί να φέρει σημαντικά μακροπρόθεσμα πολιτιστικά, καθώς και οικονομικά και κοινωνικά οφέλη – οφέλη που και η Ελευσίνα επίσης μπορεί να καρπωθεί.”
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Σύμφωνα με την Απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που διέπει τη δράση της Ένωσης για τις Πολιτιστικές Πρωτεύουσες, θα υπάρξουν τρεις Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης το 2021: μία στην Ελλάδα, μία στη Ρουμανία και μία σε μια υποψήφια ή δυνητικά υποψήφια προς ένταξη χώρα στην Ε.Ε.
Σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς για τον ορισμό των Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης, η επιλογή έχει δύο φάσεις: μία φάση προ-επιλογής, μετά την οποία συντάσσεται η λίστα των υποψήφιων πόλεων και μία φάση τελικής επιλογής, ύστερα από εννέα μήνες (προτείνεται μια πόλη για τον τίτλο). Οι επιλεγμένες πόλεις ορίζονται τότε επίσημα από το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος.
Τα κριτήρια επιλογής αναφέρουν ότι οι πόλεις θα πρέπει να προετοιμάσουν ένα πολιτιστικό πρόγραμμα με έντονη ευρωπαϊκή διάσταση, το οποίο προωθεί τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων κατοίκων της ίδιας της πόλης, καθώς και των προαστίων της, και προσελκύει επισκέπτες από όλη τη χώρα και την Ευρώπη. Το πρόγραμμα πρέπει να έχει διαρκή αντίκτυπο και να συμβάλει στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της πόλης. Οι πόλεις πρέπει επίσης να δείξουν ότι έχουν την υποστήριξη από τις αρμόδιες δημόσιες τοπικές αρχές και την ικανότητα να υλοποιήσουν τη δράση.
Όσον αφορά στην Ελλάδα, το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού προσκάλεσε τις ενδιαφερόμενες πόλεις να καταθέσουν αιτήσεις τον Δεκέμβριο του 2014. Δεκατέσσερις (14) πόλεις κατέθεσαν υποψηφιότητα: Κέρκυρα, Δελφοί, Ελευσίνα (Έλευσις), Ιωάννινα, Καλαμάτα, Λάρισα, Λέσβος (Μυτιλήνη), Μεσολόγγι, Πειραιάς , Ρόδος, Σαλαμίνα (Σαλαμίς), Σάμος, Τρίπολη και Βόλος. Η συνάντηση προεπιλογής πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2016 και τρεις (3) πόλεις (Ελευσίνα, Καλαμάτα και Ρόδος) ήταν οι προεπιλεχθείσες. Τους δόθηκε προθεσμία μέχρι τον Οκτώβριο του 2016 για να ολοκληρώσουν τις αιτήσεις τους και στη συνέχεια κλήθηκαν σε μία τελική συνάντηση επιλογής στην Αθήνα, στις 10-11 Νοεμβρίου.
Οι αιτήσεις εξετάστηκαν από μια επιτροπή που αποτελείται από 12 ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες – δύο (2) ορίζονται από το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και δέκα (10) από τα θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τα τρέχοντα δέκα (10) ανεξάρτητα μέλη της επιτροπής που ορίζονται από τα θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι τα εξής:
- Ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Steve Green (Ηνωμένο Βασίλειο), ο οποίος έχει μεγάλη εμπειρία στις διεθνείς πολιτιστικές σχέσεις και στον ρόλο του πολιτισμού και των γλωσσών στην κοινωνία μέσω του EUNIC (Ευρωπαϊκό Δίκτυο Εθνικών Πολιτιστικών Ινστιτούτων) και του Βρετανικού Συμβουλίου, Jordi Pardo (Ισπανία), Διευθύνων Σύμβουλος του Ιδρύματος Pau Casals και ειδικός σε θέματα στρατηγικού σχεδιασμού και αστικής ανάπλασης μέσω του πολιτισμού και του τουρισμού, Suzana Žilič Fišer (Σλοβενία), καθηγήτρια και επικεφαλής του τμήματος μέσων επικοινωνίας και ενημέρωσης στο Πανεπιστήμιο του Maribor και γενική διευθύντρια της «Μάριμπορ – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2012».
- Ορίζεται από το Συμβούλιο: Ulrich Fuchs (Γερμανία), αναπληρωτής καλλιτεχνικός διευθυντής και διευθυντής προγράμματος του «Linz -Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2009», και της «Μασσαλίας-Provence, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2013», Aiva Rozenberga (Λετονία), διευθύντρια του Ινστιτούτου της Λετονίας και διευθύντρια του προγράμματος της «Ρίγας-Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2014», Pauli Sivonen (Φινλανδία), διευθυντής του Μουσείου Serlachius.
- Oρίζεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Sylvia Amann (Αυστρία), η οποία ειδικεύεται στην αστική, περιφερειακή και αγροτική ανάπτυξη, τον πολιτισμό και τη δημιουργική οικονομία, Cristina Farinha (Πορτογαλία), εμπειρογνώμονας στην ανάπτυξη των δημιουργικών βιομηχανιών και των εθνικών πολιτιστικών στρατηγικών, Agnieszka Wlazeł (Πολωνία), εμπειρογνώμονας στην ανάπτυξη ακροατηρίου και πρώην διευθύνων σύμβουλος και καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ τέχνης.
- Oρίζεται από την Επιτροπή των Περιφερειών: Alain Hutchinson (Βέλγιο), Επίτροπος της Κυβέρνησης των Βρυξελλών, υπεύθυνος για τις σχέσεις με τους Ευρωπαϊκούς & Διεθνείς Οργανισμούς και Αντιδήμαρχος του Saint Gilles, αρμόδιος για την εκπαίδευση.
Μετά το Ρόκλαβ (Πολωνία) και το Ντονόστια-Σαν Σεμπάστιαν (Ισπανία) κατά το τρέχον έτος, το Άρχους (Δανία) και η Πάφος (Κύπρος) θα είναι Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης για το 2017, το Λεβάρντεν (Ολλανδία) και η Βαλέτα (Μάλτα) το 2018, η Ματέρα (Ιταλία) και το Πλόβντιβ (Βουλγαρία) το 2019, και η Ριτζέκα (Κροατία) και το Γκάλγουεη (Ιρλανδία) το 2020.
Η πόλη της Τιμισοάρα στη Ρουμανία προτάθηκε από την επιτροπή εμπειρογνωμόνων τον Σεπτέμβριο του 2016 και εκκρεμεί η επίσημη αναγόρευσή της από τις ρουμανικές αρχές. Η πόλη του Νόβι Σαντ στη Σερβία (διαγωνισμός μεταξύ πόλεων σε δυνάμει υποψήφιες χώρες/ υποψήφιες προς ένταξη χώρες ) προτάθηκε τον Οκτώβριο του 2016 από τον πίνακα και εκκρεμεί η επίσημη αναγόρευσή της από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Για περαιτέρω πληροφορίες:
http://ec.europa.eu/programmes/creative-europe/actions/capitals-culture_en.htm